Ds. L.W. Smelt

Op 27 november 2025 kwam er een einde aan het aardse leven van ds. Leonard Willem (Leo) Smelt. Zijn kerkelijke loopbaan begon als pastoraal werker in Loenen aan de Vecht. In die gemeente werd hij op 25 augustus 1982 bevestigd als dienaar van het Woord en samen met zijn vrouw namens de GZB uitgezonden naar Peru. Daar bleven ze tot 1992. Op 10 december van dat jaar deed hij intrede in Wezep-Hattemerbroek met de woorden uit Jesaja 11:10. Hij vervulde daarmee de nieuw gestichte vierde predikantsplaats. Daarna volgden de gemeenten Ede (1998), De Bilt i.c.m. Bussum (2003), Bodegraven (2008) en Voorthuizen (2013). In deze gemeente ging hij in 2021 met emeritaat. In 2015 werd de ziekte van Parkinson bij hem geconstateerd. Zo lang mogelijk bleef hij doorgaan met het werk dat hem lief was: de verkondiging van het Evangelie, het kringwerk en het leiden van Bijbelstudieretraites in het protestantse klooster Nieuw Sion. Vanaf januari 2025 verslechterde zijn gezondheidssituatie, zodat hij langzamerhand alles uit handen moest laten vallen. Hij kreeg er wonderlijk genoeg vrede mee.

Gedreven door de Geest
Naast mij ligt een mooi vormgegeven boekje van ds. Smelt uit 2007. Gedreven door de Geest heet het. Het stond in het zicht voor ieder die de kamer betrad waarin afscheid kon worden genomen. Het is een boekje voor de vijftig dagen tussen Pasen en Pinksteren, opgedragen aan hen die belijdenis deden in Lima (Peru), Wezep-Hattemerbroek, Ede, De Bilt en Bussum. De titel raakte me, omdat ik nu dacht: dit is de samenvatting van jouw leven, zoals ik je gekend heb vanaf 1980 tot nu toe. Deze gedrevenheid heeft velen geraakt, zowel in Peru als in Nederland. Ik zocht de toespraak op die ik hield toen ik hem mocht uitzenden vanuit Loenen aan de Vecht en kwam deze woorden tegen: “De manier waarop je bezig was in de gemeente deed iedereen zeggen: die man is nu precies geschikt voor de zending. Hij ziet nergens tegen op, stapt overal op af, weet met iedereen contact te krijgen, ook waar al lang geen dominee of ouderling meer binnenkwam. Voor al deze gaven danken wij God en wij geloven dat Hij ook in Peru je alles zal geven wat je nodig hebt, want jullie zullen de laatsten zijn om te zeggen dat je deze gaven van jezelf hebt.” Terugziende kunnen we alleen maar de dank uitspreken dat God deze verwachting niet heeft beschaamd. Gedreven door de Geest is Leo Smelt voor velen in Peru en in Nederland tot grote zegen geweest.

Bevrijdingstheologie
Ter voorbereiding op de uitzending naar Peru verdiepte Leo Smelt zich in het werk van de Peruaanse theoloog Gustavo Gutiérrez, een belangrijke grondlegger van de Latijns-Amerikaanse bevrijdingstheologie. Deze theologie werd toen door velen in Nederland gezien als links en dus gevaarlijk. Leo vroeg zich echter onbevangen af wat we hier in Nederland van hem zouden kunnen leren over de onrechtvaardige verhoudingen tussen het rijke noorden en het arme zuiden. Eenmaal in Peru ondervond hij aan den lijve wat armoede met mensen doet en hoe de Evangelieverkondiging tekortschiet als ze deze problematiek negeert. Terug in Nederland bleef het thema hem bezighouden. Het hart van Leo’s prediking bleef het werk van de opgestane en gekruisigde Zaligmaker en hij werd nooit een ‘linkse’ dominee, maar steeds benadrukte hij dat Lazarus voor de poort ligt van onze weldoorvoede westerse christenen.

Uw Koninkrijk kome
Juist de confrontatie met de grote nood in de wereld deed ds. Smelt beseffen dat wij die als mensen nooit kunnen oplossen. Daarom klonk steeds luider in zijn preken de bede: “Uw Koninkrijk kome.” Dan zong hij soms op de preekstoel het kinderversje: “Ik zit op het puntje van mijn stoel, het is zo spannend… Ik ben verlangend naar die ene grote dag…” We gedenken hem het meest wanneer we dit gebed met groot verlangen voortzetten.