Hoe verhoudt de Rooms-Katholieke Kerk zich tot Israël? En hoe kunnen we vandaaruit verder nadenken over het bouwen van 'bruggen van licht' rond het thema Israël, ook in de plaatselijke gemeente?
De Rooms-Katholieke Kerk heeft een lange geschiedenis in Israël en beheert ook veel plekken waar pelgrims naartoe gaan. Door deze eeuwenlange verbondenheid met het land en zijn bewoners is zij een relevante stem om naar te luisteren. Dit jaar is het zestig jaar geleden dat de Rooms-Katholieke Kerk de verklaring Nostra Aetate publiceerde. Met deze verklaring sloeg de kerk een nieuwe weg in ten aanzien van de verhouding tot andere godsdiensten. Met name artikel 4, het meest uitgebreide artikel van Nostra Aetate, herformuleert de verhouding tussen de kerk en het Joodse volk. De verklaring stelt: ‘Toch zijn de Joden God zeer dierbaar omwille van hun voorvaders; Hij heeft geen berouw over de gaven die Hij schenkt of over de roepingen die Hij doet – zo getuigt de apostel (Rom. 11:28-29).’ Verder nam deze verklaring nadrukkelijk afstand van de eeuwenoude beschuldiging dat de Joden collectief schuldig zijn aan de dood van Jezus. Daarmee werd de deur geopend naar een nieuw tijdperk in de Joods-christelijke ontmoeting, gekenmerkt door dialoog.
Conflict
Toch is hiermee niet alles gezegd. De Rooms-Katholieke Kerk moet zich namelijk ook verhouden tot haar eigen leden in het Midden-Oosten, van wie de meesten Arabisch zijn. In vrijwel alle landen van de regio, met uitzondering van Libanon, vormen christenen een minderheid. Ook in Israël is er een christelijk-Arabische/-Palestijnse minderheid. Degenen onder hen die in de Palestijnse gebieden wonen, spreken over ‘de Israëlische bezetting die het dagelijks leven bemoeilijkt als het gaat om bewegingsvrijheid en economische vrijheid en het religieuze leven (met name het bezoeken van heilige plaatsen).’
de muur van angst, wantrouwen en haat neer te halen door onze vriendschap met Joden en moslims, Israëli's en Palestijnen
Door het voortdurende politieke conflict heeft de bezinning op de verhouding tot het Jodendom, en waar mogelijk ook de dialoog tussen Joden en christenen, in het Midden-Oosten – en dus ook in Israël – tot op heden nauwelijks een plaats gekregen binnen het kerkelijk leven. Recent sprak ik enkele Arabische christenen die op die dag voor het eerst kennismaakten met Israëli’s die géén militair waren. In die context ziet de Rooms-Katholieke Kerk het als haar verantwoordelijkheid om ‘de muur van angst, wantrouwen en haat neer te halen door onze vriendschap met Joden en moslims, Israëli’s en Palestijnen’. Daarbij wordt benadrukt dat politiek en theologie van elkaar onderscheiden moeten worden. De Bijbel mag nooit gebruikt worden ter rechtvaardiging van politieke doelen, en omgekeerd mag de politiek niet ingezet worden voor theologische doelen.
"*" geeft vereiste velden aan