Het verhaal van Wycliffe Bijbelvertalers begon in 1917, toen de Amerikaanse Cameron Townsend naar Guatemala trok om daar de Caqchiquel-indianen het Evangelie te brengen. Inmiddels is Townsends missie uitgegroeid tot een internationale Bijbelvertaalbeweging in vele honderden talen.
Voor dit pinksternummer zijn we te gast bij algemeen directeur Marinus Lamper (44) van Wycliffe Bijbelvertalers Nederland. We spreken met hem over zijn passie voor het Bijbelvertaalwerk en de stand van zaken met betrekking tot de beschikbaarheid van de Bijbel in de eigen taal wereldwijd.
Bemoedigend
‘Het vertalen van de Bijbel is zo ongeveer de meest basale bezigheid waar je je als christen mee kunt bezighouden’, aldus Lamper, die in 2016 aantrad als hoofd uitzendingen en sinds 2023 directeur is bij Wycliffe Nederland. ‘Ik heb een reformatorische achtergrond en daarmee het belang van de Bijbel als basis voor het leven van huis uit meegekregen. Toen ik in de thuisfrontcommissie kwam van een vriend die Bijbelvertaalwerk ging doen, raakte ik nog meer overtuigd van het belang van de vertaling van de Bijbel.’
Tot zijn eigen verbazing werd Lamper (historicus en destijds werkzaam in het bedrijfsleven) aangenomen bij Wycliffe. ‘Ik kon het nauwelijks geloven dat ik hier mocht werken. Ik ben er nog steeds heel dankbaar voor. Je ziet hier zoveel van Gods werk wereldwijd en dat is enorm bemoedigend. Ook gesprekken met mensen die naar het buitenland willen voor vertaalwerk en vertellen hoe ze tot geloof zijn gekomen, raken me. Zo hoorde ik eens van iemand die tot geloof kwam door een Bijbel bij oma op zolder.’
Visie van goddelijk formaat
Sinds 1970 is Wycliffe Bijbelvertalers ook vanuit Nederland actief en betrokken bij ruim tachtig projecten. Het was de internationale Wycliffe-beweging die in 1999 het besluit nam om een visie van ‘goddelijk formaat’ te omarmen: het hebben van een vertaalproject in 2025 in elke taal waar dit nog nodig was. Lamper: ‘Dit kan alleen als God meer doet dan we kunnen vragen, bedenken of dromen. En dat deed Hij. Het is de laatste 25 jaar hard gegaan met het beschikbaar komen van vertalingen. Vooral in Afrika groeit het christendom snel en wanneer er een kerk ontstaat, komt er ook behoefte aan Bijbelvertalingen. In Ethiopië bijvoorbeeld wordt vandaag gewerkt aan vertalingen in elke taal die het land rijk is.’
Het is de laatste 25 jaar hard gegaan met het beschikbaar komen van vertalingen
‘In 1999 hadden we wereldwijd nog 3000 talen te gaan, nu nog minder dan 800. In ruim 4000 talen is er een vertaling beschikbaar en in vele honderden talen is het vertaalwerk in een beginnend of gevorderd stadium. We richten ons als Wycliffe graag op minderheidstalen; voor God tellen immers alle talen.’
Lamper benadrukt dat het christelijk geloof geen westerse godsdienst is. ‘Het zwaartepunt lag bij het ontstaan en ligt ook nu niet (meer) in het westen, maar in het zuiden. Al in de eerste eeuw was er vermoedelijk een Ethiopische vertaling, en een van de oudste gemeentes ontstond ook in Ethiopië.’
Kwaliteit telt
Ook vertaalprojecten bij Wycliffe zijn principieel geen westerse, maar lokale projecten. ‘Gelukkig maken sprekers van de lokale taal zelf een vertaling in de taal van hun eigen hart. Het kan überhaupt moeilijk zijn om bijvoorbeeld abstracte concepten als genade en schuld goed te vertalen in talen met een kleine woordenschat. Of gedeeltes te vertalen die gaan over offers, als in de traditionele religie van een volk geofferd wordt aan kwade machten. Wycliffemedewerkers komen echt ‘langszij’. Het is niet de bedoeling dat wij lokale gelovigen vertellen hoe ze hun eigen vertaling moeten maken’, zo licht de Wycliffedirecteur toe.
"*" geeft vereiste velden aan